Ewolucyjne teorie emocji

  • Darwin zauważył rolę przystosowawczą ekspresji mimicznych
  • Twierdził, że niektóre ekspresje mimiczne są zbliżone u różnych gatunków
  • Emocje jako "przydatne nawyki" (servicable habits)
  • Funkcja komunikacyjna

Servicable habits - przykłady

  • Obrzydzenie powoduje utrudnione przyjmowanie trującego jedzenia i wdychanie trujących substancji
  • Zdziwienie powoduje poszerzenie pola widzenia (uniesienie brwi)
  • Wstyd przygotowuje ciało na potencjalne ataki

Ewolucyjne teorie emocji

  • Emocje powstają w odpowiedzi na problemy adaptacyjne
  • Emocje są wyzwalane przez bodźce sygnałowe
  • Emocje skutkują tendencjami do działania (action tendencies)
  • Tendencja, ponieważ organizm przygotowuje się do działania (ale niekoniecznie musi zadziałać)

Emocje i problemy adaptacyjne (Plutchik)

Problem Emocja Tendencja do działania
Zagrożenie Strach Ucieczka
Przeszkoda Gniew Destrukcja:P
Potencjalny partner seksualny Radość, miłość Zaloty, zach. seksualne

Emocje i problemy adaptacyjne (Plutchik)

Problem Emocja Tendencja do działania
Trująca substancja Obrzydzenie Wymioty, odpychanie
Nagły, nowy obiekt Zdziwienie Orientacja

Emocje podstawowe

  • Skoro emocje wykształciły się ewolucyjnie, powinny być uniwersalne
  • ...przynajmniej niektóre
  • Skąd wiemy, które?

Emocje podstawowe - warunki

  • Uniwersalna kulturowo ekspresja
  • Specyficzna fizjologia
  • Obecność u innych naczelnych
  • Wiążą się z dokonywaniem automatycznych ocen otoczenia

Emocje podstawowe

  • Strach
  • Obrzydzenie
  • Gniew
  • Zaskoczenie
  • Radość
  • Smutek
  • Zadowolenie (?)

Emocje a pobudzenie fizjologiczne

  • Czy faktycznie mamy specyficzne wzorce fizjologiczne?
  • Levenson, Ekman i Friesen (1990) kazali ludziom poruszać konkretnymi mięśniami twarzy (Directed Facial Action task)
  • Wywoływali w ten sposób ekspresje emocjonalne charakterystyczne dla emocji
  • Powodowało to specyficzne wzorce pobudzenia

Emocje podstawowe

(Levenson, Ekman, Friesen, 1990)

Emocje podstawowe

(Levenson, Ekman, Friesen, 1990)

Programy afektywne (Tomkins)

  • Wszystkie komponenty emocji dzieją się jednocześnie, ponieważ są składnikami programu afektywnego
  • Programy afektywne to wrodzone, mózgowe wzorce reakcji emocjonalnych
  • Programy sterują pobudzeniem fizjologicznym, ekspresją mimiczną, być może treściami poznawczymi

Problemy "klasycznych" teorii ewolucyjnych

  • Nie wszystkie emocje mają bodźce sygnałowe
  • Nie wszyscy reagują tak samo na te same bodźce sygnałowe
  • Nie zawsze realizowane są wszystkie elementy programu afektywnego
  • Brak konkluzywnych badań nad koherencją komponentów programów afektywnych